De aarde wordt dag en nacht bestookt door ioniserende straling van o.a. de zon [1]. Gelukkig beschermt het magnetische veld rond de aarde ons tegen deze straling, want zonder dit magnetische veld zou het leven op aarde voor ons onmogelijk zijn. (Geschreven door Edwald Goes.)

De zendmast in Lopik. Foto: Wikipedia bestand; zendmast.

Door inwerking van de straling van de zon op het magnetisch veld van de aarde komt er niet-ioniserende elektromagnetische straling vrij in het extra-low-frequency (ELF, 0-100 Hz) bereik en het very-low-frequency (VLF, 100-1000 Hz) bereik. Met ioniserende straling (zoals o.a. radioactieve stoffen uitstralen) wordt straling bedoeld die bij contact met materie ervoor zorgt dat elektronen weggeslagen worden uit moleculen [2]. Voorbeelden hiervan zijn alfa, bèta, gamma [3] en Röntgen straling. Voorbeelden van niet-ioniserende straling zijn laser, infrarood en elektromagnetische straling zoals die bij radio en draadloze communicatiemiddelen gebruikt wordt.

Magnetische stormen en hallucinaties

Het menselijk lichaam is tijdens zijn evolutie enigszins aangepast om met niet-ioniserende elektromagnetische straling om te gaan. Dat het lichaam hier nog niet perfect toe in staat is, blijkt tijdens magnetische stormen van de zon: het aantal opnames in psychiatrische inrichtingen neemt dan significant toe. Op de een of andere manier hebben deze elektromagnetische velden dus toch nog invloed op mensen. Hoe en waarom? De wetenschappers zijn het daar nog niet over eens.

Tot de laatste decennia van de 19e eeuw waren alle mensen en dieren redelijk goed beschermd tegen alle elektromagnetische straling, want deze had slechts één belangrijke oorsprong, de zon. Vanaf 1882 is de mens echter begonnen met het maken van kunstmatige elektromagnetische velden. Tegen deze velden kan het aardmagnetisch veld ons niet beschermen, omdat we deze velden zelf opwekken, achter het schild.

Nicola Tesla en wisselstroom

In 1882 werd door Thomas Edison de eerste gelijkstroom (DC) energiecentrale opgezet en Manhattan had de (bedenkelijke) eer de eerste stad te zijn die elektrisch verlicht werd. Nagenoeg gelijktijdig vond Nikola Tesla het wisselstroomsysteem (AC) uit, dat beter geschikt bleek voor het transporteren van energie c.q. elektriciteit op grotere afstanden.

Een paar jaar later demonstreerde Heinrich Hertz dat wanneer een elektrische vonk oversprong tussen twee punten, dat er een paar meter verderop nog een vonk oversprong tussen twee soortgelijke punten, dus zonder dat de twee sets van punten met elkaar verbonden waren. Dit was zeer opmerkelijk en ging in de richting van magie, maar was ruim een eeuw eerder ook al aangetoond door Galvani.

Hertz en de trillingen

Sindsdien ging het hard: Hertz toonde aan dat de energie die door de vonk geproduceerd werd, opgebouwd was uit trillingen of golven en deze waren deel van het veel grotere elektromagnetische spectrum. Zelfs licht bevindt zich in het hoge deel van dit spectrum. Hiermee werd de nog niet beproefde theorie van James Clerk Maxwell [4] bevestigd. In 1901 werd de eerste draadloze radioverbinding tot stand gebracht over de Atlantische oceaan en in 1918 kon men reeds een bericht oversturen van Engeland naar Australië.

Magnetische en elektromagnetische velden

Enkele eigenschappen van elektromagnetische straling waren in kaart gebracht, maar nog steeds had men geen idee met wat voor energie we hier te maken hebben.
Tot op de dag van vandaag tast men in het duister wat magnetische en elektromagnetische velden nu precies zijn, net zoals men nog geen goede verklaring heeft voor de zwaartekracht.

De ontwikkelingen gingen verder en in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw begonnen grotere radiozenders het licht te zien [5]. Ook het leger zag de mogelijkheden hiervan, maar de ontwikkelingen gingen stapsgewijs. Pas na de tweede wereldoorlog begon de aarde steeds meer en steeds sneller gehuld te worden in een grote elektromagnetische deken van electrosmog.  Het leger was de eerste partij die met zeer zware elektromagnetische straling begon te experimenteren. Tijdens de tweede wereld oorlog werd de radar ontwikkeld en sindsdien zijn veel slachtoffers gevallen onder de voornamelijk Amerikaanse soldaten die de radars bedienden.

De eerste gezondheidseffecten worden duidelijk

In 1928 begonnen de werknemers van een energiecentrale in Schenectady, New York, ziekteverschijnselen te vertonen. Een arts werd er bijgehaald en de werknemers bleken verhogingen van lichaamstemperatuur te hebben van ruim één graad celcius. Wat bleek: Men was aan het experimenteren met een radiozender op 27 MHz, op dat moment de hoogste mogelijke frequentie.

Tijdens de tweede wereld oorlog bleek dit probleem ook op te treden bij de soldaten die de radar moesten bedienen. Het leger werd gedwongen om hier onderzoek naar te doen. Men concludeerde dat bij zeer hoge stralingswaarden het lichaam opgewarmd werd (net zoals in een huidige magnetron), maar dat dit opwarmingseffect het enige schadelijke effect was. Dit wordt in de literatuur het thermische effect van hoogfrequente elektromagnetische straling genoemd.

Nadelige effecten door straling

Niet veel later bleek echter dat zelfs bij stralingsintensiteiten die geen opwarmingseffect veroorzaakten, toch gezondheidseffecten optraden. Bij dierstudies bleek dat de dieren staar (een vertroebeling van de ooglens) kregen wanneer ze blootgesteld werden aan zwakke hoogfrequente straling die geen opwarmingseffecten opleverde. De staar trad echter niet direct op, maar verscheen pas 42 dagen na de enkelvoudige blootstelling. Des te lager de stralingsintensiteit des te langer het duurde voor de effecten zich openbaarden. En hier begint het probleem waar we vandaag nog steeds mee worstelen: Er treedt hier een niet-thermisch effect op, maar de wetenschappers zijn niet in staat dit te verklaren. Volgens het huidige natuurkundige en biologische model, kan schade alleen optreden wanneer er een mechanisme voor is waarbij materie het effect veroorzaakt. Op die manier kan bijvoorbeeld het schadelijke effect van radioactieve stoffen (gedeeltelijk) verklaard worden. Bij ioniserende straling (zoals o.a. bij radioactieve stoffen optreedt) is er sprake van kleine deeltjes (alfa, bèta) of van golven (gamma, Röntgen) die aantoonbare effecten geven bij de moleculen waarmee de straling in aanraking komt. Dat dit schade oplevert ligt voor de hand.

Bij elektromagnetische straling is er echter geen aanwijsbaar molecuul of atoom dat mogelijk schade aan kan richten: er is alleen een vaag begrip van energie of elektromagnetisme. Ook lijkt er geen enkel effect te zijn op de moleculen die in aanraking komen met de elektromagnetische golven. Vaak is er, naast de eventuele opwarming, geen enkel direct materieel effect aantoonbaar, maar openbaart de schade zich pas na verloop van tijd. Denk aan de genoemde oogschade, maar ook aan subjectieve klachten (zoals zich slecht voelen).

Men is er in geslaagd een aantal eigenschappen van deze straling in kaart te brengen, maar men weet nog in zijn geheel niet hoe deze straling en deze elektromagnetische velden werken en hoe deze invloed op de mens kunnen hebben.

Elektromagnetische straling in de 21e eeuw

Nu maken we een sprong naar onze tijd. De radiozenders zijn vele malen krachtiger geworden, er vliegen duizenden satellieten om onze planeet die
gigantisch krachtige straling op de aarde afschieten. Sinds begin jaren 90 van de vorige eeuw kan ineens niemand zich een leven zonder mobiele telefoon voorstellen. We hebben van onze planeet een gigantisch elektromagnetisch veld gemaakt. Het spectrum tussen de twee uitersten van de natuurlijk aanwezige straling en het licht is nagenoeg volledig gevuld met kunstmatige elektromagnetische straling. Het is onmogelijk geworden om nog een plek op deze aardklomp te vinden waar er geen kunstmatige straling is.

Sinds begin jaren negentig is er echter ook nog iets anders aan de hand. De digitalisering is op gang gekomen. Waar vroeger analoge codering gebruikt werd om signalen te verzenden (geluid werd in een analoge golfvorm elektrisch verzonden), wordt nu nagenoeg alles digitaal gecodeerd en verzonden. Denk aan de GSM, DECT, UMTS, C2000, Digitenne en de draadloze computernetwerken. Door de digitale codering kan veel meer informatie verzonden worden door het toepassen van compressie en het in stukjes hakken van de data. Tevens is de kans op ruis en overdrachtsfouten geminimaliseerd. Als u met uw GSM belt, krijgt u slechts om de zoveel milliseconden een pakketje data binnen. Dit pakketje wordt door de processor van uw mobiele telefoon uitgepakt en uiteindelijk omgezet naar een geluidsgolf die u via de ingebouwde speaker hoort.

Lichamelijke en geestelijk klachten door gepulste signalen

Het probleem is dat op de een of andere manier het lichaam zeer slecht tegen een zodanig gepulst signaal opgewassen is. Uit diverse onderzoeken blijkt dat het lichaam ruim tienmaal slechter tegen een gepulst signaal kan dan tegen een analoog continu signaal. Het lichaam ervaart het gepulste signaal als de kogelregen van een mitrailleur.

Het zendmasten woud

In het laatste decennium worden er in Nederland steeds meer zendmasten geplaatst. In Nederland staan er al zo’n 10.000 GSM masten en er komen zo’n 50.000 UMTS zendmasten bij. Om de hoge datasnelheden van UMTS te garanderen, moet er in de steden om de 300m een UMTS zender staan, op het platteland om de 700m. Enerzijds woont de gemiddelde Nederlander dus steeds dichter bij een zendmast. Anderzijds zenden deze zendmasten 24 uur per dag een zeer krachtig gepulst signaal uit. Dat is nooit eerder in de menselijke geschiedenis voorgekomen. Daarnaast zijn de zendmasten zo ontworpen dat ze het elektromagnetisch veld zo vormen dat het slechts in één bepaalde richting gezonden wordt. Dat werkt op een manier vergelijkbaar met hoe het licht gebundeld wordt middels spiegelende oppervlakken in een zaklamp. Een 20 Watt UMTS zender is daardoor effectief zo sterk als een normale zender (zoals TV- of radiozenders) van meer dan een kiloWatt.

Directe relatie tussen straling en ziekten

Er komen steeds meer berichten in de media van mensen die gezondheidsklachten wijten aan de zendmast om de hoek. In Duitsland zijn er meer dan 1.000 artsen en professoren en inmiddels ook zo’n 100 kinderartsen die een directe relatie tussen blootstelling aan straling en vele ziektes zien. Moderne ziektes zoals fibromyalgie, chronische vermoeidheid raken in de “mode”. Hoewel het KWF Kankerfonds meent dat we de strijd tegen kanker aan het winnen zijn, blijkt uit de statistieken dat men steeds vaker kanker krijgt en op steeds jongere leeftijd.

Drievoudige kans op kanker

Een Duitse studie uit 2004 lijkt dit te bevestigen: Na 10 jaar observatie onder bijna 1.000 inwoners van het plaatsje Naila blijkt dat de mensen die binnen 400m afstand van een zendmast wonen een drievoudig risico op kanker hebben. Daarnaast is er inmiddels een gigantische bewijslast voor de schadelijke effecten van hoogfrequente straling, zelfs bij zeer lage zendvermogens, overeenkomend met  één-miljoenste van de huidige blootstellinglimiet. De Gezondheidsraad weigert schadelijkheid te onderkennen Een logisch redenerend mens denkt op dat moment dat het wel eens tijd kan zijn voor
het voorzorgsbeginsel. Er is geenszins bewezen dat elektromagnetische straling veilig is, en er zijn handenvol aanwijzingen dat het schadelijk voor de gezondheid is.

Er gebeurt echter iets heel anders: De Gezondheidsraad, welke de overheid adviseert op het gebied van gezondheid, stelt dat er geenszins aanwijzingen zijn voor schadelijkheid van deze straling. Om deze mening te ontkrachten hoef je slechts een paar zoektermen in te voeren in de PubMed online onderzoeksbibliotheek [6].

De studies die schadelijke effecten van elektromagnetische straling aantonen vliegen je om de oren. Men hoeft slechts een paar van deze wetenschappelijke studies te bekijken of te luisteren naar een of meer van de duizend Duitse artsen. Of men luistert naar de vele burgers die inmiddels met gezondheidsproblemen kampen als gevolg van deze straling. De conclusie is duidelijk: De bewijslast dat hoogfrequente elektromagnetische straling schadelijk is, is vele malen talrijker en krachtiger dan die van asbest, Softenon [7] of sigaretten. Wat de Gezondheidsraad had moeten doen, is de overheid in duidelijke taal adviseren het voorzorgsbeginsel te hanteren.

De Gezondheidsraad werkt echter volgens een andere logica. Of dat de logica van het grote geld is, of die van de koppige “wetenschapper met oogkleppen” laat ik aan de lezer.  Men houdt halsstarrig vast aan de meer dan 10 jaar oude constatering dat straling volkomen onschadelijk is, mits je maar onder de thermische blootstellinglimiet blijft. En die limiet ligt voor UMTS op 20.000.000 uW/m2. Microwatt per vierkante meter is een maat voor de energiedichtheid van een elektromagnetisch veld.

Even ter indicatie: De natuurlijke achtergrondstraling is ten alle tijden lager dan 0,000001 uW/m2. Al bij 0,1 uW/m2 zijn er biologische effecten meetbaar en bij 100 uW/m2 zijn de biologische effecten dermate extreem te noemen dat er geen twijfel meer is over de schadelijkheid. De hersen-bloed barrière wordt doorbroken, de celwerking raakt ontregeld, de hersengolven blijven gedurende uren na blootstelling ontregeld, DNA breuken treden op, bepaalde vormen van kanker nemen toe in groeisnelheid, een verhoogde mortaliteit bij kippenembryo’s, dode hersencellen worden geconstateerd en ga zo maar door.

Zien we niet iets over het hoofd?

Hoe kan de Gezondheidsraad dan concluderen dat er niets aan de hand is ? Het heeft een tijd geduurd voor het tot me doordrong. Het is heel simpel: Bij de Gezondheidsraad werken hoog opgeleide mensen, ingenieurs, doctoren en professoren. Deze mensen weten vaak dermate veel van hun vakgebied dat ze het onmogelijk achten dat ze iets over het hoofd zien. Ik legde voorheen al uit dat er bij elektromagnetische straling geen aanwijsbare materiële deeltjes zijn en dat er daardoor ook geen mechanisme bekend is waarmee de straling schade aan zou kunnen richten. De experts bij de Gezondheidsraad concluderen in hun onmetelijke wijsheid dat wanneer iemand dan toch last heeft van deze straling, dat deze persoon zijn klachten wel in moet beelden. Het is onmogelijk dat er iets negatiefs met die mensen gebeurt tijdens de blootstelling, want er is geen mechanisme dat de schade kan verklaren. Vroeger zeiden geleerden dat er geen stenen uit de hemel vallen omdat er in de lucht geen stenen zijn.

In plaats dat men gaat twijfelen aan eigen kunnen en aan de huidige wetenschappelijke modellen, gaat men ernstig twijfelen aan de integriteit van de proefpersonen. Die proefpersonen, die moeten het allemaal verzinnen, die klachten. Alleen al omdat ze een zendmast zien, krijgen ze hoofdpijn. Het kán niet door de straling komen, want daar hebben we geen verklarend model voor. Dat ook proefdieren in vele onderzoeken het onderspit delven  – 75% van de kippenembryo’s overlééft de bestraling niet eens – brengt de objectieve en onafhankelijke “wetenschappers” niet aan het twijfelen.

Laten we eens een parallel trekken met de magneet: Een magneet heeft om zich heen een magnetisch
veld dat o.a. ijzer aan kan trekken. Experimenteel kan herhaaldelijk aangetoond worden dat er inderdaad een aantrekkende werking is. Tevens kan beredeneerd worden hoe groot de magnetische kracht is en aan wat voor eigenschappen deze voldoet. Vraag de wetenschappers echter niet wát zo’n magnetisch veld nu precies is, waar het vandaan komt of waarom zo’n magneet onuitputtelijk blijft aantrekken en afstoten. Daar heeft men simpelweg geen verklaring voor.  Als iemand mij vraagt wat hier gebeurt, dan zeg ik dat ik niet weet wat er gebeurt, maar dat ik wel constateer dát het gebeurt en ik geef direct toe dat de wetenschap nog niet ver genoeg gevorderd is om dit te verklaren. Ik kom niet met een psychologisch verklaringsmodel waaruit zou moeten blijken dat de aanschouwer zelf het stuk ijzer naar de magneet duwt (of gooit) middels een soort goocheltruc.

Onze huidige wetenschappelijke kennis; het kleine topje van de enorme ijsberg?

De huidige wetenschappelijke kennis van dit soort fenomenen, maar ook van de complexiteit van het menselijk lichaam is schrikbarend beperkt. Men kan bijvoorbeeld ook niet verklaren waarom een mens leeft, men kan niet eens verklaren wat de drijvende kracht is achter een mens die van de ene hoek van de kamer naar de andere hoek van de kamer loopt. Men begint dan te strooien met ATP moleculen, calorieën en wat al niet meer, maar men heeft geen passend antwoord op de simpele vraag: Wat is de drijvende kracht van een levend wezen? Of een nog simpeler vraag: Wat is leven [8]?

Snel weer terug naar de straling voor het te zweverig wordt: De Gezondheidsraad wil niet toegeven dat men feitelijk niets van dit soort straling weet, maar blijft star vasthouden dat het volkomen veilig is. Hebben al deze wetenschappers dan grote oogkleppen op? Wíllen ze niet zien dat deze straling kunstjes uithaalt die zij niet kunnen verklaren en blijven ze daarom vasthouden aan de theorie die hun wereldbeeld (wij snappen alles) bevestigt.

Of er is toch ook een andere reden? Heeft de Gezondheidsraad van Economische Zaken de opdracht gekregen om een gunstig advies te geven zodat het 19,3%  belang in KPN [9] niet significant in waarde afneemt. Of zodat ze de 2,7 miljard euro aan UMTS licenties niet terug hoeven te betalen? Wie zal het zeggen?

Feit is dat de Gezondheidsraad veel, zo niet alle geloofwaardigheid verspeeld heeft. Ik zie de “onafhankelijke” wetenschappers dan ook graag terug in de enquête commissie die ik een dezer jaren verwacht.

Burgers staan machteloos

In de tussentijd zitten de burgers met de gebakken peren. Veel mensen zitten ziek thuis of hebben last van hartkloppingen, chronische vermoeidheid, futloosheid of nog erger, kanker, en wéten niet eens dat hun draadloze DECT huistelefoon [10] (welke net zo zwaar zendt als een GSM zendmast op 20 meter afstand) of de zendmast om de hoek hiervan de mogelijke oorzaak is.  Dan is er nog de groep die de draadloze DECT huistelefoon (het basisstation is het probleem) al weggedaan heeft en die wéét dat de zendmast om de hoek de oorzaak is van hun gezondheidsproblemen. Deze groep mensen raakt verstrikt in de regels die de overheid opgesteld heeft ter “bescherming” van de telecom industrie. Burgers hebben geen of nauwelijks inspraak wat betreft de plaatsing van zendmasten en als ze al inspraak hebben, zoals bij de instemmingprocedure wanneer een mast op een flat geplaatst wordt, blijkt dat er veel vuile regels zijn zodat de burger toch monddood gemaakt wordt (details: www.stopumts.nl/convenant)

De auteur van dit artikel merkte dit op 11 oktober 2004, helaas ook aan den lijve toen hij een bewoner van Blaricum wilde bijstaan tijdens een hoorzitting in het gemeentehuis i.v.m. protest tegen de plaatsing van een zendmast in de “achtertuin” van genoemde bewoner. Omdat ik niet “aangekondigd” was, werd het mij (door de voorzitter) verboden  te spreken. Ik werd
per direct monddood gemaakt en mocht slechts luisteren naar de (sprookjes)verhalen van de twee KPN-ers aan de andere kant van de tafel die ronduit vertelden dat deze straling volkomen veilig was en dat er geenszins sprake was van horizonvervuiling. Toen de vergadering gesloten was, mocht ik gelukkig wel mijn samenvatting van wetenschappelijke studies aan ieder overhandigen. Wel werd mij gemeld dat men deze niet noodzakelijkerwijs mee zou nemen in de besluitvorming, de zitting was immers gesloten. Toen ik de KPN-er confronteerde met het feit dat de Gezondheidsraad slechts naar strikt wetenschappelijke studies kijkt en niet naar de aanwijzingen uit de praktijk (zoals een “kleine schare” artsen), was het enige verweer dat hij hier niet over de technische details wilde praten. Ook meldde hij dat hij al 35 jaar in het vak zat en dus wéét dat het volkomen veilig is.

Ik nodig ieder uit om de studies op www.stopumts.nl te komen bekijken zodat we het eens worden dat ik het hier niet over “gebakken lucht” heb. Ik krijg vaak het idee dat ik in de lege ruimte loop te praten. Afgezien van de ruim 600 handtekeningen en steunbetuigingen, heb ik van de politiek na 75 dagen slechts één reactie gehad op de verzonden brieven. De telecom providers (verenigd in Monet) verschuilen zich gezamenlijk achter de Gezondheidsraad en die verschuilt zich weer achter het feit dat ze slechts naar wetenschappelijke studies zouden kunnen (mogen) kijken om tot een advies te komen. De SP heeft inmiddels eniger malen kamervragen gesteld, maar de reacties blijven uit. Niemand durft blijkbaar de discussie aan te gaan. Voor elk objectief en logisch denkend mens wordt duidelijk dat er hier meer aan de hand is.

Geschreven door Etwald Goes, oprichter van www.stopumts.nl .

Bronvermeldingen:

[1]  Dr. Robert O. Becker, (1991), Cross Currents, Bloomsbury
Publishing,
ISBN 0-7475-0761-9

[2] SZW – Ioniserende straling

[3] Nuclear Radiation: Types – alpha, beta, gamma
http://www.darvill.clara.net/nucrad/types.htm

[4]  Ether and the Theory of Relativity
http://www.tu-harburg.de/rzt/rzt/it/Ether.html

[5] About.com: The Invention of Radio
http://inventors.about.com/library/inventors/blradio.htm

[6] Entrez Pubmed
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi

[8] L. MacTaggart (2004), Het Veld, Ankh-Hermes
ISBN 9020283391

[9] DFT: KPN koopt aandelen en schuld terug
NRC handelsblad artikel

[10] Draadloze DECT huistelefoon
http://www.stopumts.nl/dect.php