De verhalen over kinderen die zijn opgevoed door dieren bestaan al duizenden jaren. Geruchten, mythen en volksverhalen werden mondeling doorgegeven, uitgebreid beschreven in romans en zelfs verfilmd. Vaak lijken het verhalen die te vreemd zijn om geloofwaardig geacht te worden. Lijken te zijn, want naar wolfskinderen, ook wel wilde kinderen genoemd is wel degelijk onderzoek gedaan.

Het fictieve verhaal rond Tarzan is in werkelijkheid niet  mogelijk: de persoon in kwestie zou niet goed kunnen functioneren in de maatschappij. Foto: Wikipedia file Tarzan, GNU foto!

In veel films en boeken zoals het Jungleboek is vaak een romantisch beeld geschetst. Ze worden in romans en films vaak voorgesteld als kinderen die in staat zijn zich later redelijk te handhaven in de menselijke maatschappij, maar in de praktijk hebben wilde kinderen een zeer moeilijk te overbruggen cognitieve en sociale achterstand. Veel mensen die wilde kinderen hebben “gered” hebben zich in latere jaren vaak afgevraagd of de kinderen niet beter af waren geweest als ze in het bos waren gebleven. In dit artikel beschrijven we enkele zeer beroemde, oude verhalen, maar ook recente schokkende verhalen van wilde kinderen.

Wolfskinderen zijn kinderen die grootgebracht zijn met een minimum aan menselijk contact. Meestal zijn het slachtoffers van onachtzame, wrede, zieke en tegenwoordig ook vaak verslaafde ouders. Ook zijn gevallen bekend waarbij kinderen ontvoerd werden en vervolgens aan hun lot werden overgelaten. Ze worden feral children, wilde kinderen of wolfskinderen genoemd, ongeacht of ze tussen de dieren leven, zelfstandig in het wild verblijven of opgesloten zitten in een kamer.

De term wolfskinderen bestaat al eeuwen. De meeste kinderen die in het wild gevonden werden waren opgegroeid tussen wolven. Vandaar de term wolfskinderen. Deze kinderen werden in eerste instantie als baby gevangen door wolven, bedoeld als prooi voor hun eigen jongen. Als de baby echter de geur van de wolven aannam, beschouwde de wolvin het kind als een van haar eigen jongen. Maar er zijn ook gevallen bekend van kinderen die opgroeiden tussen honden, apen en zelfs luipaarden. Wij zullen dus verder spreken over wilde kinderen.

Een onderzoek naar 31 wilde kinderen (Zingg, 1941), wijst uit dat wilde kinderen opmerkelijke overeenkomsten vertonen. Ze huilen en lachen bijvoorbeeld nooit, dit zijn duidelijk aangeleerde eigenschappen. Ook de seksuele lusten tijdens en na de puberteit ontbreken bij vrijwel alle wilde kinderen. Wilde kinderen hebben meer eigenschappen gemeen. Ze zien goed in het donker, ze hebben een sterk reukvermogen en een voorkeur voor de kleur rood. Kinderen opgevoed door dieren kenmerken zich daarnaast vaak door op handen en voeten te lopen, bladeren of rauw vlees te eten, hun tanden aan botten te scherpen en hun weigering kleding te dragen.

Romulus en Remus, schilderij van Peter Paul Rubens. Foto van schilderij; Wikipedia file Romulus en Remus

Fictie

Het oudste en bekendste verhaal over kinderen die door dieren worden opgenomen is dat van Romulus en Remus (de stichters van Rome): in het kort gaat het om een tweeling die in de rivier de Tiber geworpen moesten worden om te verdrinken. Maar Romulus en Remus hadden geluk: De rivier was buiten zijn oevers getreden en overal ontstonden ondiepe poelen. Diegenen die Romulus en Remus in de Tiber moesten gooien, konden de echte oevers van de rivier niet bereiken. Ze dachten ook aan hun opdracht te kunnen voldoen door de baby’s aan de rand van het overstroomde gebied in het water te leggen. Toen het water daalde, bleef de mand met de baby’s op een boomwortel steken. Een wolvin hoorde het gehuil van de kinderen en kwam er op af. Zij likte Romulus en Remus en zoogde hen. Later zou de mythische tweeling historisch nog zeer belangrijk worden, maar dat is voor dit artikel niet zo van belang.

Andere bekende fictieve wilde kinderen zijn natuurlijk Mowgli uit het Junglebook en Tarzan.

Verbazingwekkende werkelijkheid

Kamala en Amala de wolvenmeisjes uit Midnapore

In oktober 1920 “redde” dominee Joseph Singh twee meisjes van circa 18 maanden en acht jaar uit een grot in de buurt van het dorpje Midnapore, waar zij door wolven geadopteerd waren en samen met de welpjes werden grootgebracht. Singh bracht de meisjes naar zijn weeshuis in de hoop dat zij zich als mensen zouden gaan gedragen. De jongste, Amala, heeft nooit leren praten en rechtop staan en overleed een jaar later. Kamala, de oudste, ging zich in de loop van de negen jaar die ze bij de familie Singh verbleef steeds minder wolfachtig gedragen. Ze leerde op twee benen lopen, sprak ongeveer 30 woorden en at gekookt voedsel. De meisjes waren geen zusjes, maar zijn waarschijnlijk enkele jaren na elkaar opgenomen in de wolvenroedel. De dominee heeft in zijn dagboeken uitgebreid over de meisjes geschreven. (hier online te lezen (engels), met foto’s)

Tissa de apenjongen uit Sri Lanka

Tissa werd in 1973 op handen en voeten met een groep apen gevonden door een vrouwelijke houtkapper, ze ving de ongeveer elfjarige jongen en noemde hem Tissa, maar leverde hem al snel over aan de politie, omdat hij onhandelbaar wild was. Naast het feit dat hij op handen en voeten liep vertoonde Tissa ander dierlijk gedrag, zoals janken en grommen naar mensen en eten van de grond. Ook (glim)lachte hij niet zoals vaker voorkomt bij wilde kinderen. Hij heeft dat overigens uiteindelijk wel geleerd in een opvanghuis.

John Ssebunya, apenkind uit Oeganda

In 1994 werd John Ssebunya gevonden in het Bombo-bos, zo’n 100 kilometer ten noorden van de Oegandese hoofdstad Kampala. Hij leefde in het bos samen met een troep Vervet-apen. Toen een groep vrouwen in het bos sprokkelhout aan het verzamelen waren joegen ze een troep van die apen weg. De vrouwen werden doodsbang toen ze tussen de troep apen een half mens, half aap zagen die net als de apen ook door de bomen slingerde. De vrouwen vluchtten, maar kwamen later terug met stokken en wisten het ‘monster’ te vangen. Het apenkind verdroeg alleen maar fruit en bananen, van gekookt eten werd hij ernstig ziek. Bij leraren werd het apenkind opgevoed en mensen uit zijn vroegere dorp herkenden hem als John Ssebunya. De jongen was vier jaar toen hij, nadat zijn vader en moeder voor zijn ogen waren vermoord, het Bombo-bos in vluchtte. Inmiddels kan hij goed spreken.

Beschermd door een berenmoeder

Verschillende nieuwsberichten suggereren, dat onder sommige omstandigheden ook beren mensenkinderen verzorgen. In 1971 verdwaalde de vijf jaar oude Goranka Vuculic in een bos in voormalig Joegoslavië. Drie dagen later werd ze door een boer gevonden en vertelde dat ze een berin had ontmoet met haar twee kinderen. De berin had haar gezicht gelikt en ze had gespeeld met de kleine beertjes. ‘s Nachts hadden ze tegen elkaar aan gekropen in een grot geslapen.

In oktober 2001 werd een 16 maanden oude baby vermist in Iran, het kindje werd drie dagen later veilig en wel in een berenhol gevonden. Gezien de conditie van het kind werd aangenomen dat de
berin het kind gevoed had.

Luipaardkind

In juli 1920 stond er een artikel in de Bombay Natural History Society van EC Stuart Baker, hij was werkzaam in de noordelijke Chadar heuvels en in een goede positie om de feiten te onderzoeken. Het kind werd rond 1912 van zijn ouders gestolen door een luipaardvrouwtje en werd drie jaar later gevonden en geïdentificeerd. Hij liep toen op handen en voeten en kon net zo hard rennen als een volwassen man. Hij had enorme eeltlagen op zijn knieën, tenen en handpalmen. Toen hij net gevangen was beet en vocht hij met iedereen. Ook verscheurde en at hij elke kip of ander pluimvee dat bij hem in de buurt kwam met een verbazingwekkende snelheid.

De wilde jongen van Aveyron: Hij werd op 8 januari 1800 ontdekt door 3 jagers. Hij was naakt, liep op handen en voeten, kon vliegensvlug in bomen klimmen maar kon niet praten. Hij maakte met zijn handen vreemde gebaren. Illustratie: Wikipediafile Victor van Aveyron

Liefhebbende ouders

En zo kunnen we nog wel even doorgaan, deze en nog veel meer verhalen zijn in de bronnen onder aan de pagina te vinden, deze Engelstalige bronnen schrijven over kinderen die tussen gazellen, vogels, honden en varkens leven. De lijst is schier eindeloos.

Baby’s zijn evolutionair gezien ontworpen om schattig gevonden te worden, bij normale mensen wekt een baby automatisch beschermende en zorgzame gevoelens op, er zijn genoeg voorbeelden van verschillende dieren die kinderen van geheel andere soorten beschermen en verzorgen als hun eigen kinderen. Moederinstinct beperkt zich dus niet tot de eigen soort.

Wetenschap

Voor de wetenschap zijn wilde kinderen interessant, omdat ze inzicht verschaffen in de taalontwikkeling en ontwikkeling van sociale vaardigheden bij jonge kinderen.

Voor experimenten met kinderen gelden tegenwoordig strenge ethische richtlijnen. Er zijn wel anekdotes bekend uit de Middeleeuwen over experimenten die uitgevoerd werden om te onderzoeken wat de consequenties zijn als men een kind grootbrengt in een volledig isolement.

Tegenwoordig mogen dat soort onderzoeken niet meer, en dus zien de wetenschappers een grote kans in “natuurlijke” experimenten met wilde kinderen, omdat deze veel bruikbare informatie kunnen opleveren omtrent het belang van omgeving voor de ontwikkeling van de mens. Inmiddels weten we dat een mens zonder zijn omgeving niet in staat is zich volledig te ontwikkelen. Dit maakt de resultaten van onderzoek naar wilde kinderen erg interessant in de geschiedenis van de pedagogiek, psychologie en filosofie.

Tal van onderzoeken zijn gedaan om er achter te komen welke eigenschappen van mensen genetisch bepaald zijn en welke bepaald worden door de omgeving waarin men opgroeit. Ondanks alle inspanningen blijven er vraagtekens over. Alle verhalen over wilde kinderen zijn uniek, omdat iedere context waarin deze kinderen opgroeiden anders was. Hierdoor maakten wilde kinderen verschillende ontwikkelingen door. De verschillen kwamen aan het licht nadat ze gevonden waren. Het ene kind was in staat om zijn taalontwikkeling volledig op te pakken terwijl een andere kind nooit leerde praten.

De vraag blijft, als je al die voorbeelden gelezen hebt, of sommige van die kinderen niet beter af waren geweest als men ze bij hun dierlijke ouders had gelaten. De meeste van de wilde kinderen komen vroegtijdig – na een moeilijk bestaan – op jonge leeftijd te overlijden. Sommigen door ziekten, anderen plegen zelfmoord, weer
anderen ontsporen zodanig in de maatschappij dat ze voor hun eigen veiligheid en die van anderen hun gehele leven in het een of andere instituut moeten verblijven. Gelukkig loopt het ook nog wel eens goed af zoals in het geval van  John Ssebunya .

Bronnen

Feral children

Wiki

Fortean Times