De drenkelingen van ‘The Indian Merchant’

Kapitein Frisius was in een goede stemming en vol trots stond hij op het achterdek van zijn schip ‘De Rotterdam’; één van de beste schepen van de Nederlandse Oost-Indische Company (VOC). Zijn ruim lag nu vol met kostbare specerijen die hij van Batavia (Java, Nederlands Indië), naar Nederland moest brengen. De reis naar Batavia en voorts naar Japan en weer terug was een volledig succes geweest. De onderhandelingen bij de Nederlandse handelspost op het Japanse eiland Decima (Dejima) waren prima verlopen. De relatie met keizer Tenno Heika van Japan was hartelijker dan ooit tevoren.

route-IndianMerchant&deRotterdam-thumb

Kaart met de belangrijkste punten van de beide expedities: Indian Merchant & VOC schip de Rotterdam (naar bronkaart van Wikipedia; Wikipediabestand-LocationOceania) aangevuld door de redactie.

De keizer in (het nabijgelegen) Nagasaki had hem vele vragen gesteld over de religieuze verschillen tussen het Calvinisme en het Rooms Katholieke geloof en het had hem vele uren gekost, de keizer ervan te overtuigen dat het Calvinisme van de Nederlanders toch echt Gods voorkeur moest hebben. De Keizer was zeer gul geweest en had hem een mooie snuifdoos cadeau gedaan. Zijn vingers gleden nu over het met parels bezette deksel van de vakkundig gemaakte lakdoos, die ook nog eens was voorzien van een gouden sluiting. De Gouverneur Generaal in Batavia had voor een goede deal gezorgd en een rijke vracht aan peper en nootmuskaat vulde nu zijn ruim. Hij had het cadeau gemeld, op de terugreis, aan de Gouverneur van Batavia en hij was blij dat hij de waardevolle gift mocht houden als aandenken aan Decima. Nu zeilde hij ver buiten de gebruikelijke route en dat kwam doordat hij helemaal niet hield van de drukke handelsrouten, hij hield ook helemaal niet van havensteden, zelfs niet van Amsterdam. Hij had een hang naar avontuur en die hang deelde hij met andere Nederlandse zeelieden zoals: Anthony van Diemen en Abel Tasman (de Tasman zee is naar hem vernoemd). De route die hij nu volgde was een eenzame, maar Paul Frisius hield van de Oceaan en deze route zou hem met een gunstige wind misschien zelfs wel twee dagen (!* zie voetnoot) eerder thuisbrengen, indien het goede zeilweer zo aanhield.

Wikip-abel-Tsman-kaart-Thevenot-Hollandia-Nova-detecta-1644

De kaart van Abel Tasman op https://nl.wikipedia.org/wiki/Abel_Tasman, met grote witte gebieden die in die tijd nog niet op de kaart stonden; onbekend en onverkend. Mogelijk liep de route van Paul Frisius tussen de noordelijke punt van Australië (Hollandia Nova) en het zuidelijkste stuk van (midden) Nw. Guinea. In dat geval kwam hij bij de Solomon eilanden uit? Abel Tasman verkende eerder het gebied ten dele en naar hem is de oostelijke Australische zee vernoemd; de Tasman zee. De regio was geliefd bij avonturiers en muiters vanwege de vele (toen nog onbewoonde) eilandjes die er lagen. In de regio ligt ook het beroemde Bounty eiland (de muiterij op de Bounty) nabij het Bounty diep.

In de territoriale wateren van Karma Island
“Land, land in zicht!” klonk het vanuit het kraaiennest en Kapitein Frisius schudde verbijsterd zijn hoofd; hij had nog geen half uur geleden zijn scheepskaarten geïnspecteerd en op deze route lag zeker geen eiland. Hij tuurde door zijn handtelescoop in de opgegeven richting; een ragdunne grijze lijn lag zichtbaar aan de horizon. Hij berekende zijn positie opnieuw aan de hand van het scheepsjournaal en keek nog eens op zijn scheepskaarten; het was onmogelijk! Maar scheepskaarten vertellen soms niet de waarheid. Hij liet het schip de koers inzetten, die vanuit het kraaiennest werd geroepen door de uitkijkpost. Gedurende die Noordnoordwest koers tuurde hij gefascineerd naar de dunne grijze lijn die alsmaar dikker werd, tot hij de voetheuvels en de bergen kon zien liggen. Het was land, onbekend land en niet veel later riep de scheepsmaat in het kraaiennest; “Huizen, kapitein, ik zie de dakens, het is bewoond!” Een vloot van kano’s kwam op hen toe gevaren en de bemanning was half ontkleed. Maar de grootste schok kwam vrijwel direct; ze waren blank!

Kapitein Frisius kon zijn ogen en oren niet geloven want de genaderde blanke eilandbewoners spraken hem toe in een soort Engels (!) dat, hoewel wat gedateerd, toch perfect werd uitgesproken. Hij kreeg te horen dat hij zich bevond in de territoriale wateren van Karma en de aanvoerder van de kanovloot: een gespierde kerel met donkerblond haar, ondervroeg hem nu over het verloop van zijn reis en het doel van zijn komst. Aanvoerder Hermes Trevors nodigde de kapitein uit voor een bezoek aan zijn eiland, maar op voorwaarde dat hij alléén mee zou komen en zijn schip in de buitenwateren zou laten liggen. Natuurlijk ging Kapitein Frisius akkoord en stapte in een van de kano’s.

Op het tropische eiland 
Weldra stond hij oog in oog met een menigte van zo’n 3000 eiland bewoners, 2942 om precies te zijn (zoals hij later leerde). Hun gezichten waren opgewekt en ontspannen, hun stemmen klonken licht en vrolijk. Hij volgde zijn gids over de paden langs de vele huizen die op het eiland stonden; alles was even schoon en netjes onderhouden en zo totaal anders dan de doorsnee situatie in de vele havensteden die hij kende als zijn broekzak. Het hele eiland ademde een sfeer van vrede en geluk uit en dat kwam ook mede door de vele kleurige klimplanten met hun wilde bloemen die, als ware het enorme slingers, de daken en gevelspitsen van de huizen leken te sieren. Ze volgden het pad dat zich verderop verbreedde, tot ze aankwamen bij een plein dat omzoomd werd door keurig aangeplante palmbomen. Aan de rand daarvan stond een statige woning van 2 verdiepingen hoog. Een brede trap leidde hem naar het balkon op de 2e etage. Daar in het grote vertrek met de vele ramen, ontmoette hij Judith Trevors; de kapitein van het eiland. Ze droeg een nauwsluitende, turquoise jurk van een soort zijde en om haar hals lag een snoer van wilde parels. Paul Frisius’ mond viel open van verbazing en hij staarde haar minutenlang aan. “Welkom kapitein, U bent de eerste persoon van de ‘buitenliggende wereld’ op ons eiland Karma”. Begon ze en vertelde hoe 87 jaar geleden; in 1589, The Indian Merchant in een heftige storm die maar bleef voortrazen, op de klippen liep van een eiland dat nog niet op de zeekaarten stond. En hoe het eigenlijk allemaal was begonnen…

Arthur Trevors en Edward Pines
In 1563 werd er in Engeland een wet in het leven geroepen die tovenarij of hekserij en alles wat daar maar enigszins op leek, verbood. Arthur Trevors (een aristocraat uit Ashburton, Devon) verdiepte zich maar al te graag in de Alchemie; de voorloper van de huidige scheikunde, en realiseerde zich dat hij en zijn dochter daardoor een groot risico liepen om voor tovenaar en heks te worden aangezien. De straffen die daarop stonden waren niet mis want de beschuldigden kregen de galg of de vuurstapel na een fikse marteling door de Inquisitie. In 1588 besluit hij daarom, tezamen met zijn dochter Sofia (ze is dan 22 jaar), de westerse wereld de rug toe te keren. Hij organiseert een expeditie en ronselt de benodigde bemanningsleden voor een periode van twee jaar. In de haven van Plymouth (Cornwall, Zuid-Engeland) liggen zijn 3 schepen – met als vlaggeschip The Indian Merchant – en hij draagt zijn boekhouder Edward Pines op, een nauwgezet verslag te doen van alle goederen en levensmiddelen die aan boord worden gebracht. In een enorme lijst noteert zijn boekhouder onder meer; kisten met spijkers (voldoende om heel Indië bij elkaar te spijkeren) en een enorme lijst boeken variërend van: Plato, Aristoteles en Pythagoras tot Albertus Magnus, Roger Bacon, Erasmus en Thomas Moore. Daarnaast noteert hij ook nog een lange lijst aan zeldzame manuscripten van beroemde alchemisten zoals Legrand, Paracelsus en vele anderen.

De heksenjacht van de inquisitie
Onderweg naar de haven Plymouth worden hij en zijn dochter opgehouden door een menigte feestgangers; ze staan op het punt om Amalinda Sparken terecht te stellen voor haar vermeende hekserij. De kruidenvrouw ontfermde zich over een jong ziek meisje en behandelde haar met de diverse kruidenmengsels. Toen haar toestand verbeterde, haalden de ouders haar bij Amalinda weg en stuurden ze het kind opnieuw de bossen in om hout te sprokkelen. Door de nog broze gezondheid, verslechterde haar toestand wederom en het kind komt te overlijden. Daarop wordt Amalinda beschuldigd van hekserij door Inquisiteur Blake, die toch al een conflict met haar had vanwege een stuk grond dat hij graag wilde hebben. Het volk, ongehinderd door ook maar enige kennis omtrent wetenschappen en veelal analfabeet, ziet in de terechtstellingen een welkome afwisseling van de sleur van het alledaagse leven; velen van hen kwamen immers niet verder dan hun woonplaats.

De zeilen worden gehesen
Tezamen met zijn dochter bevrijdt hij de onschuldige vrouw, neemt haar mee naar de haven van Plymouth. Hij en zijn dochter Sofia, schepen zich in op ‘The Indian Merchant’ en hij biedt Amalinda Sparken de optie aan om mee te reizen. Zijn plan is om in de richting van de equator te zeilen en onbekende routes te verkennen, daarop vertrekken de drie schepen. Net voorbij Lizard Point (Cornwall; het uiterste punt) ontdekken ze dat kok Boswell, zijn liefje Molly Engels aan boord heeft gesmokkeld en zij vertelt dat ze naar haar broer in Goa (India) wilde reizen, waar haar broer werkt voor de Portugezen. John Boswell krijgt als straf; een aantal dagen eenzame opsluiting in het ‘vooronder’, en Molly wordt ingezet als kok. Ze passeren Cabo Blanco (Canarische eilanden) en een week later bevinden zij zich ter hoogte van Cabo Verde of Kaapverdië. Ze zeilen nog tien dagen verder onder gunstige omstandigheden en ronden de bult van westelijk Afrika. Daarna zeilen ze de golf van Guinee binnen en volgen de kustlijn naar het zuiden. De Portugese ontdekkingsreizigers noemden deze kusten ‘The Burning Zone’ omdat het er zo ondraaglijk heet is. De kust staat tegenwoordig bekend als Skeleton Coast of Geraamtekust, Namibië. Ondertussen heeft de bemanning last van scheurbuik, maar Amalinda brouwt haar goedjes van ‘Lepelblad’; een recept uit die dagen tegen vitamine-C tekort, en weet zo de situatie in de hand te houden. Net voorbij Kaap de Goede Hoop nabij Kaapstad ontdekken ze een kleine boot met de lichamen van drie personen; de overlevenden van een Portugees slavenschip dat schipbreuk leed nabij de Ivoorkust. Het schip vertrok vanaf de slavenkust, Baai van Benin (in de Golf van Guinee). Alleen Philippa is nog in leven en zij vertelt dat zij en haar stamleden werden meegesleurd door slavenhandelaren vanuit hun dorpje aan de oever van de Niger rivier. Het slavenschip kwam in een storm terecht en zij en twee mannen wisten in eerste instantie te overleven, maar de hoge temperatuur in de regio en de lange boottocht eiste zijn tol; Philippa (dan 16 jaar oud) wordt als enige overlevende aan boord genomen.

wikip-bestand-VOC-Octrooigebied-2

De kaart van het VOC octrooi gebied (met nog grote, niet verkende stukken oceaan erop) op de website van https://nl.wikipedia.org/wiki/Vereenigde_Oostindische_Compagnie. Paul Frisius voer ver buiten de gebruikelijke VOC routes en bevond zich dus buiten dit gebied?

Ze ronden de Kaap van Afrika (Kaapstad)… en ver in de Australische zee komen ook de schepen van Arthur in een heftige storm terecht en die tropische cycloon wil van geen wijken weten. Ze hebben geen idee waar precies zij zich bevinden; gedurende de enorme storm werd het scheepsjournaal niet bijgehouden want alle manschappen waren aan dek nodig, het zware wolkendek en de heftige regen bieden geen enkele mogelijkheid tot navigatie. Het schip vaart, na dagen- en nachtenlang te zijn meegesleurd in het kielzog van de gierende storm, op de klippen en als het weer wat opklaart zien ze in de verte een onbekend eiland liggen, maar van de andere twee schepen die hen vergezelden op de expeditie is geen spoor meer te bekennen.

De muiterij op de ‘Indian Merchant’
De bemanning van The Indian Merchant rent naar de reddingsboot maar, bijgelovig als zij zijn, willen ze de heks niet aan boord hebben. De kapitein probeert hen nog tot enige rede te dwingen, maar hij wordt na een korte worsteling doodgeschoten door kok Boswell. Boekhouder Edward Pines steunde de kapitein en hij en de vier vrouwen worden gedwongen om aan boord te blijven van het gehavende schip. De reddingssloep slaat vervolgens op de klippen in de terugkerende storm en de bemanningsleden uit de grote sloep verdrinken. Wanneer de zware tropische cycloon eindelijk voorbij is, wordt het achtergebleven vijftal wakker op een van de stranden van het eiland. Edward Pines (de vader van de kleine Natie) trouwt met de vier vrouwen en tot hun aller vreugde… groeit het aantal bewoners van 5 (in 1589) tot 2942 (in het jaar 1676; de aankomst van VOC ‘de Rotterdam’ in de wateren van Karma). Na een rondleiding en toelichting door aanvoerder Hermes komt Paul tot de ontdekking dat de tijd op Karma zeker niet heeft stilgestaan; onder leiding van een paar kiene eilandbewoners, die alle geredde boeken en manuscripten uit The Indian Merchant (toen nog steeds vastliggend op de klippen) stevig bestudeerden, hebben zij zelfs ‘Tesla-achtige’ uitvindingen gedaan!

De terugtocht
Paul Frisius keerde na 2 dagen terug naar zijn schip en zeilde weer naar de hem bekende wereld. Maar diep in zijn hart was hij liever gebleven op het geheimzinnige eiland dat zijn tijd ver vooruit was. Hij heeft Hermes Trevors als gast aan boord meegenomen. In Toledo (Spanje), in het jaar 1678, werd een man veroordeeld tot de brandstapel; hij was door de Inquisitie beschuldigd van Hekserij. Een Nederlandse kapitein werd doodgeschoten tijdens zijn poging om de man te bevrijden uit de gevangenis. Na een flinke foltering volgt dan de terechtstelling; Hermes Trevors kwam op de brandstapel om het leven. (Vele jaren gleden langzaam voorbij en de duisternis die de westerse wereld omhulde, loste langzaam op. Nicola Tesla wordt geboren… en doet later soortgelijke uitvindingen. Redactie.)

Conclusie
Paul Frisius had een hang naar avontuur en hield van eenzame routes over de oceaan, die ver buiten de bekende VOC handelsroutes lagen. Zijn grote voorbeelden waren Anthonie van Diemen en Abel Tasman. We zouden kunnen aannemen dat hij zeker de zeekaarten van de beide heren goed heeft bestudeerd. Dat zou kunnen betekenen dat hij in de voetsporen van Abel Tasman wilde treden en aldus een ommetje maakte richting Zuidoost. Vanuit het kraaiennest wordt: ‘Land in zicht…’ geroepen en nu verlegd hij zijn koers naar Noordnoordwest. Kwam hij nu in het gebied van de Solomon eilanden terecht? Aldaar spreekt men nog steeds een mengvorm (! vernoemd naar Edward Pines?) van het Engels en de inlandse taal. Het is nog steeds een raadsel hoe de bewoners van de Solomon eilanden aan hun blonde haardossen komen. Wetenschappers vertellen dat het door een afwijkend gen komt… of komt het mede doordat zij zich vermengden met de overlevenden en hun nazaten van ‘The Indian Merchant’ expeditie? In het gebied kwamen de drie (!) schepen in een cycloon terecht; de Indian Merchant sloeg vast op de klippen, en van de 2 andere schepen (de namen nog onbekend) ontbreekt ieder spoor.

Voetnoot bij de tekst
Paul Frisius nam een route die hem 2 dagen eerder thuis kon brengen, indien het goede zeilweer zou aanhouden (!*). Wilde Kapitein Frisius de route via Vuurland – de zuidelijke punt van Zuid-Amerika – nemen?

Literatuur en verantwoording
Hymen .W.J. Picard vond in de Overheids Archieven in Kaapstad, gedurende een research, een klein boekje dat getiteld was; ‘De Gelukzoeker Overzee of d’Afrikaanse Wegwijser’, geschreven door Gerrit van Spaan en uitgegeven door Pieter van der Slaart in 1694. Hij controleerde de vele gegevens en beweerde dat het verhaal volkomen op ware feiten berust. Hij verwerkte de gegevens in een geromantiseerd manuscript, na een gedegen studie van de aantekeningen die gemaakt waren (door Paul Frisius?), omtrent de religie en de geloofsovertuigingen van de eiland bewoners en gaf zijn boek de titel: ‘Storm of Destiny’, uitgegeven door HAUM, Kaapstad, Afrika in 1976, aantal bladzijden 204.

(Geschreven door administrator.)

Linken met betrekking tot dit onderwerp

Naturally blond hair in Solomon Islanders rooted in native gene
http://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120503142536.htm
Key contribution to Melanesian blonde hair color discovered
http://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120503142538.htm
https://nl.wikipedia.org/wiki/Spaanse_Inquisitie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Antonio_van_Diemen, https://nl.wikipedia.org/wiki/Abel_Tasman
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ashburton_(Devon), https://nl.wikipedia.org/wiki/Plymouth_(Verenigd_Koninkrijk)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Paracelsus, https://nl.wikipedia.org/wiki/Roger_Bacon,
https://nl.wikipedia.org/wiki/Albertus_Magnus, https://nl.wikipedia.org/wiki/Plato,
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pythagoras, https://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles
https://nl.wikipedia.org/wiki/Scheurbuik
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lepelblad
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tropische_cycloon