Verdronken land (1)

In oude sagen en mythen zijn heel wat verhalen te vinden rondom verloren of verdronken land. Zo kon men lang geleden, toen de polen van de aarde nog stevig onder een dikke laag ijs verborgen lagen, blijkbaar nog te voet reizen vanuit Frankrijk, België en Nederland naar Engeland.

Althans, zo wordt verteld in de verhalen cyclus rondom Koning Arthur, de ridders van de ronde tafel, de Graal cyclus en de verhalen rond de Groene ridder. Door het beboste landschap op de locatie van het huidige Noordzee kanaal liep slechts een woest kolkende gletsjerrivier.

Daarover hadden de oude bewoners van het westen ooit een brug gebouwd (bij die brug staat in het verhaal; de Groene Ridder). In het land liepen wilde paarden (en mogelijk zelfs nog mammoeten) en er woonden natuurlijk mensen. Er lagen burchten, dorpen en misschien zelfs hele steden. Door het smelten van de poolkappen, steeg de zeespiegel en het land verzonk onder water. Wellicht was die Groene Ridder een fictieve figuur, maar de optie biedt zich aan dat de brug er in werkelijkheid wel ooit was. Die mogelijkheid lijkt misschien wat vergezocht maar wanneer we kijken naar de megalithische werken zoals Brunaboine of Newgrange, Stonehenge, de ring van Brodgar, de hunebedden (ook in Nederland) en vele andere megalithische werken wordt ineens heel veel mogelijk. Maar daarover straks meer.

In de Noordzee ter hoogte van de Doggers bank, lag ooit een hele lap vruchtbaar land. Toen de mensen van de Shell in het gebied onder water bezig waren met het nemen van bodemmonsters, stuitten zij op de resten van huizen, potscherven, flora en fauna. In het gebied moeten duizenden mensen hebben gewoond en ze hadden het er niet slecht.

Illustratie; http://nl.wikipedia.org/wiki/Doggersland

Het land van Avalon
Zo lag er in de huidige regio van Land’s End ook land boven de zeespiegel. Dat gebied werd vroeger de Zomerzee genoemd. Koning Arthur – de zoon van Uther Pendragon en Igrain (de vrouw van Gorlois, Hertog van Cornwall) – kreeg ooit een magisch zwaard te pakken dat de naam ‘ExCalibur’ droeg. Het zwaard zou zijn gesmeed op het eiland Avalon. Het eiland lag volgens de vertellingen in de Zomerzee en er woonden Keltische Barden (of priesters) en priesteressen. Over het eiland wordt verteld dat het alsmaar verder weg kwam te liggen in de Zomerzee, tot het uiteindelijk helemaal verdween in de mist van de tijd. In de vertellingen rondom Avalon konden naderhand alleen geweldige tovenaars zoals Merlijn er nog komen.

Het land van Lyonesse
Het land droeg de oude naam ‘Lethowsow’ en lag tussen de Scilly Eilanden en Land’s end in de Zomerzee. Die zee heeft overal een diepte van gemiddeld 85 meter (40-60 vadem diep; 1 vadem is 1.88 meter; tussen de 75.2/112.8 meter diep). Halverwege in het water ligt een grote rots die bij laag water weer zichtbaar wordt. Het nu verloren landschap bestond uit bossen en velden. De Engelse kroniekschrijver William of Worcester (hij leefde in de 15e eeuw) schreef er nog over in zijn werk ‘Itinerary’. Dat werk was gebaseerd op documenten uit diverse klooster bibliotheken. Die documenten worden nu helaas als ‘verloren gegaan’ beschouwd.

Illustratie; tekening naar afbeelding op oude vaas, daterend uit de Minoische periode. (Illustratie via de redactie.) De octopus kringelt zijn water-armen over het land van ooit en laat overlevenden en zeelieden in verbijstering achter; veel land is sindsdien onvindbaar. Verbeeldden de gestreepte lijnen op de afbeelding; turf trekgaten?

De historische schrijver Christopher Grey vertelt in zijn boek ‘The lost land of Lyonesse’ (uitgegeven in 1974) dat de watersnood werd veroorzaakt door Merlijn de Tovenaar; Mordred – de rivaal die ook Koning Arthur doodde – achtervolgde met zijn bende de vluchtende ridders van Arthur Pendragon tot in het land van Lethowsow. Daar liep hij Merlijn tegen het lijf; de tovenaar zei niets maar hief alleen zijn armen op. Plotseling werd de hemel aardedonker, de zon werd bedekt door bloedrode wolken. De aarde begon te schudden en het land begon te verzinken. De zee kwam met geweld aanstormen en drong zich tussen de achtervolgers en de mannen van Koning Arthur. Mordred en zijn mannen kwamen om in de kolkende golven. Na Arthurs dood, zo vertelt men, droeg men het lichaam van Arthur naar een vallei op het eiland Avalon, alwaar men hem begroef. Verloren is sindsdien het land van Lyonesse, ook wel genoemd Lethowsow.

In zijn boek ‘Survey of Cornwall’ schreef Richard Carew dat vissers die hun haken en netten in deze buurt uitgooiden, stukken van deuren en ramen ophaalden van de oude huizen die er ooit stonden. Daarbij wist hij te vertellen dat de oude naam van een rots bij St. Michaels; Cara Clowse was, wat zou betekenen: ‘Gedenksteen in het woud’. Wanneer het water daar erg laag staat, zijn er nog steeds de wortels te vinden van de hoge bomen die er ooit groeiden.

Dat gegeven bevestigde O. Crawford in 1926 toen hij een onderzoek deed naar de sage rondom het verloren land. Bij zijn zoektocht tijdens laagtij vond hij diverse oude boomstronken, stukken bewerkte vuursteen en resten van verweerde muren.

Illustratie; oud Google Earth bestand uit 2007.
De Hebriden; door het stijgen van de zeespiegel en het dalen van tektonische platen vallen de oude gebouwen bijna in het water. Op de foto zijn de trekgaten die de turfstekers (de golvende lijnen in het landschap) ooit maakten duidelijk te zien.

De Tin-eilanden; de Cassiteriden
Oude Minoïers, Feniciërs en Grieken voeren vroeger naar de Tin-eilanden. Volgens diverse oude documenten lagen die eilanden in de Westelijke Zee, ten noorden van Spanje en Portugal en werden ze de ‘Cassiteriden’ genoemd. De Griek Strabo (1e eeuw na Chr.) wist nog te vertellen dat die eilanden ten westen van het zuidelijke deel van de Britse eilanden lagen. Het land stond bekend om zijn vele tinmijnen en zat in lang vervlogen tijden ooit aan Cornwall vast. Door het stijgen van de zeespiegel werd het land alsmaar kleiner en kleiner, totdat uiteindelijk alleen de Scilly eilanden ervan overbleven. Daar op die eilanden zijn inderdaad ook nog de sporen te vinden van de oude mijnbouw. Droeg dit land misschien ooit de bijnaam Avalon? Dat mythische land in de Zuiderzee verdween ook door de eeuwen heen. Het verhaal over tin winning in het gebied zou kunnen kloppen met de herkomst van het zwaard ‘ExCalibur’ van Koning Arthur; op dat eiland werd immers tinerts verwerkt en er waren vast heel wat ijzersmeden te vinden. Dit oude verhaal doet ook vermoeden dat er ooit contact was tussen volkeren uit het Middellandse zee gebied en de volkeren op de Britse eilanden en Ierland; een belangrijke rede voor die connectie was de handel in metalen, waarbij tin en zilver de hoofdtoon voerden. Van de oude
Kelten is bekend dat zij erg goed waren in mijnbouw en smeden. Hoewel Julius Caesar volhield dat de Kelten een stelletje barbaren waren wordt dit verhaal weer tegengesproken door de oude Grieken; zij vertelden dat er met de Kelten, ooit, prima te handelen viel; ze waren erg goed in astronomie, delfden heel wat ertsen en waren erg goed in edelsmeden. In feite exploiteerden zij heel wat goud en zilvermijnen en daarnaast werd er mogelijk ook koper, tin en zelfs kwik door hen verhandeld. Dat leverde heel wat goud op en dat goud had Julius hard nodig. Hij plande een inval bij de Kelten en hij had daarbij een groot voordeel; die Kelten hadden geen overkoepelend orgaan. Wanneer er iets moest worden besloten, duurde het lang voordat alle dorpshoofden erover hadden overlegd. Die ellenlange besluitvorming werd hun ondergang. Het leger van Caesar overrompelde de Kelten, hun steden werden vernietigd en over de verloren Keltische steden bouwden de Romeinen nieuwe dorpen en steden.

Illustratie; oud Google Earth bestand uit 2007; de Hebriden.
Oude gebouwen en de sporen van turf stekers (de trekgaten) op een oud Google bestand uit 2007 van de Buiten-Hebriden. De archeologische vondsten in dit gebied kunnen variëren van voor ijzertijd tot in de 20e eeuw. Er woonden toen (en nog steeds) mensen in dit gebied. Maar met de resten van gebouwen onder water is het natuurlijk wat makkelijker; die resten zijn in ieder geval niet van de huidige periode.

De oude steden van de Tuatha De Danann
Die Kelten waren de afstammelingen van het volk van Dana vermengd met de later binnenvallende Zonen van Milares (uit Spaans gebied). Het volk van Dana, (zo wordt verteld in ‘Celtic myths and legends’), kwam ooit in Ierland aan gedurende een aanhoudende periode van dichte mist. Ze kwamen uit een noordelijker gelegen land waarin vier belangrijke steden lagen; Falias, Gorias, Finias en Murias. Vanuit iedere stad namen zij een magisch voorwerp mee; vanuit Falias kwam de magische steen ‘Lia Fail’ of ‘Steen van het lot’. Iedere nieuwe koning van Ierland moest bij zijn beëdiging op deze steen gaan staan; wanneer de steen begon te donderen, dan was dit het teken dat de nieuwe leider de rechtmatige was. Vanuit de stad Gorias kwam het onoverwinnelijke zwaard van ‘Lugh of the Long Arm’ en vanuit Finias kwam een magisch oplichtende speer. Vanuit Murias namen zij een magische ketel mee die, zodra er eenmaal een maaltijd in was bereid, nooit leeg raakte. Volgens het verhaal kwamen ze aan land in het westen van Connacht. Toen de mist optrok ontdekten de Firbolgs (de oude bewoners van Ierland) de nieuwkomers in een kamp bij Moyrien. Er ontstond een strijd tussen de Dananns en de Firbolgs maar de speren van de Firbolg waren oud en zwaar en de speren van de Danann waren nieuw, super licht van gewicht en scherp. Het was dus niet zo verwonderlijk dat de Danann de veldslag wonnen. Na die veldslag bij Moytura werden de Firbolg verbannen naar de provincie Connacht. Beide volken leefden vanaf die tijd met wederzijds respect voort in Ierland. Tot in de 17e eeuw kon inderdaad nog worden nagegaan wie van de inwoners van Connacht nog afstamden van de Firbolgs (dit onderzoek werd gedaan door annalist Mac Firbis).Lagen de verloren steden van het volk van Danann in het verdronken land buiten de Hebriden?

Het land buiten de Hebriden; het noordelijke land
Er wordt ook archeologisch onderzoek gedaan naar het verloren land van de Buiten-Hebriden. Wie met Google Earth zoekt naar de coördinaten rond 57 graden 39’11.41 graden Noord – 7 graden 16’44.11 West (nabij Ahmor) surft, komt terecht op de eilandengroep de Hebriden. De grond is er oud en je kunt er menig spoor terugvinden van oude bewoning uit de ijzertijd. Het is een unieke locatie om de oude sporen van bewoning te kunnen bekijken. Je ziet er verweerde velden en oude gestapelde muren die kriskras door het landschap lopen. Op de eilanden werd in de afgelopen eeuwen heel wat turf gewonnen. Dat is duidelijk te zien op het zuidelijke eiland; het eiland ziet er wat pokdalig uit en de oude turfgaten zijn nu opgevuld met water.

Oude staande stenen en gevorderde meetkunde
Hier en daar staan nog de oude stenen torens uit de ijzertijd zoals de ruïne Dun an Sticir. Het is een broch (burcht) uit de ijzertijd en ligt 9,5 km ten noorden van Loch Maddy. De oude stenen torens waren soms wel 10 meter hoog. Ook vind je er heel wat staande stenen of menhirs, zoals bij Stein Acleit; ‘Clach an Trushal’ op Isles of Lewis. Op de Orkney eilanden nabij Stennis is de beroemde ‘Ring van Brodgar’ te vinden; de steenkring leek op die bij Avebury en bestond oorspronkelijk uit 60 staande stenen. Daar vlakbij ligt ook de Ring of Stennes. Volgens Professor Alexander Thom (‘Megalithic sites in Britain’, 1967) konden de mensen uit de vroege Bronstijd al vakkundig landmeten, gebouwen ontwerpen en bouwen en waren ze al erg goed in astronomie. Voorts stelt hij dat ze blijkbaar geen moeite hadden met meetkunde en dat zij mogelijk al speciale meetinstrumenten daarvoor hadden ontwikkeld. De bewijzen daarvoor vinden we in vorm van de megalithisch bouwwerken, zoals Stonehenge, Avebury, Newgrange en vele andere oude bouwwerken die overal op de wereld zijn te vinden. Boven de toegangs deur tot de Bru van Bru-na-Boinne zit een bijzonder venster; op bepaalde dagen in het jaar werpt het zonlicht via dat venster in de donkere ruimte. Bij midwinter beschijnt het zonlicht een ‘drie-spiraal’ die gegraveerd is op een van de stenen, achterin de ruimte. Heel bijzonder ook is het bouwwerk bij Knoth; in de Bru bij Knoth vond men de resten van ongeveer 100 personen die over een periode van 200 jaar daar waren bijgezet. De overledenen werden eerst gecremeerd, waarna de resten in het graf werden geplaatst.

Illustratie; de zon komt op tussen twee staande stenen nabij Stennes (Illustratie via de redactie van dossierx.) Tussen twee staande stenen nabij Stennes komt de zon alleen op wanneer het de kortste dag van de winter is. Op de achtergrond ligt een grafheuvel waarvan de opening gericht is naar de opkomende zon op de kortste dag; een uitzicht op een nieuwe lente met nieuw leven? (Illustratie van de redactie.)

Het oprichten van dergelijke bouwwerken vergde heel wat inzicht, organisatie talent en mankracht; er woonden dus heel wat beschaafde mensen in die gebieden. Van menig megalithisch bouwwerk is het overigens nog steeds een groot raadsel hoe men die enorme stenen vervoerd en op elkaar gestapeld kreeg, zo zonder hijskraan en met hobbelige wegen een haast onmogelijke taak?

Niet zo verwonderlijk dus dat men in het water ten noorden van de Buiten-Hebriden heel wat resten van oude nederzettingen heeft gevonden. Ze dateren van voor de ijzertijd en er moeten heel wat mensen hebben gewoond in het nu verdronken land daar.

Groot bouwwerk in het water van Loch of Stenness?
In het Meer van Stenness, Orkney, Schotland, vond men onderwater een prachtig prehistorisch bouwwerk. Het meer ligt ten zuiden van de Ring van Brodgar. Het verzonken bouwwerk werd ontdekt tijdens een project met betrekking tot het rijzen en dalen van de zeespiegel in prehistorische tijden om de omgeving van Orkney. Het project; ‘De rijzende vloed; het verzonken landschap van Orkney’, is een onderzoek van de Universiteiten van St Andrew, Wales, Dundee, Bangor en Aberdeen. Naast het meer van Stennes richt men ook de blik op; Hoy, Hoxa en de Bay of Firth. Men vermoedt dat gedurende de Midden Steentijd (7000 voor Chr.) de diverse gebieden nog boven de zeespiegel lagen. Gedurende de Late Steentijd/ Bronstijd (2000 v. Chr.) rees de zeespiegel en bleef alleen het eiland Damsay als getijdenland boven water komen. http://www.stonepages.com/news/

De zeekaarten van koning Minos
Er zijn al heel wat boeken geschreven over de kaarten van oude zeeschuimers; de kaart van de Turkse kaper kapitein Piri Re’is is zo’n bekend geval. Op die kaart (die hij weer samenstelde van andere oudere kaarten) is de oostkust van Amerika te zien evenals een deel van de noordkust van Antarctica zonder ijs. Een speciaal geval, want voor zover wij wisten, lag dat grote continent voor miljoenen jaren toch onder een dik pak ijs? De laatste onderzoeken door geologen trekken dat oude idee nu in twijfel; het is inderdaad mogelijk dat de bepaalde delen van de westelijke kust van het grote continent Antarctica gedurende diverse perioden ijsvrij waren; in die tijden was de temperatuur er aangenaam en groeiden en bloeiden er heel wat bomen en planten. Er leefden diverse diersoorten en de wateren rondom het continent waren gevuld met vis.

Op de oude kruiken van de Minoans vinden we misschien de afbeeldingen van de gebieden waarmee zij handel voerden; het is mogelijk dat die havens nu onder de zeespiegel liggen. Die oude kaarten bieden ons een unieke kans om de oude havens weer terug te kunnen vinden.

Op een van de oude kruiken van koning Minos staat een oude kaart waarop mogelijk een groot gedeelte van de Antarctische kust staat afgebeeld (boven de kop van de Octopus). De zuignappen op de armen van de octopus zouden dan een afstand van zo’n 260 km aangeven. De rondjes in de zwarte gebieden, weergeven zoetwater bronnen/meren. En, ongelooflijk; de zeewierachtige structuren geven mogelijk nabij gelegen eilanden aan! Een stoere kaart van oude zeevaarders die dol waren op gekookte of gebakken inktvis. Maar bovenal erg slim; die kaarten werden geschilderd (en daarna geglazuurd en gebakken) op de kannen en kruiken die men meenam op de lange zeereizen. Altijd makkelijk om zo’n kaart bij je te hebben en je hoeft ook niet bang te zijn dat de kaart nat wordt en de inkt verloopt door spetterende golven?

Illustratie naar Minoïsche Vaas, zwarte octopus met tekeningen van diverse havens tussen de armen, nu mogelijk onder water. Illustratie via de redactie.

De verloren havenstad Pavlopetri, Laconia, Griekenland
Voor de kust van Laconia in Griekenland heeft men onder water, de resten gevonden van een oude stad. De stad moet volgens de eerste dateringen van het nu gevonden materiaal, zo’n 5000 jaar oud zijn en dateert uit de periode van ongeveer 2800 v. Chr. In de verzonden stad heeft men resten gevonden van Minoan en Myceans vakmanschap, daterend uit de vroege Bronstijd. De oudheidkundige dienst van Griekenland heeft in samenwerking met de Universiteit van Nottingham al een bijna volledig grondplan samengesteld van de vele wegen, gebouwen en tombes onder de zeespiegel. Een van de gevonden gebouwen heeft een afmeting van 30 bij 15 meter, een behoorlijk bouwwerk dus. Het is nog onduidelijk waarvoor het gebouw diende, maar mogelijk had het een openbare functie.

Mr. Elias Spondylis (Hellenic Ministry of Culture) vertelt in een interview (zie de Youtube linken hieronder); “De onderwater stad ‘Pavlopetri’ biedt ons een unieke kans tot onderzoek omdat er na het verzinken geen verdere bewoning meer heeft plaatsgevonden; het is alsof het stadsbeeld is bevroren. Alles ligt daar nog, zoals het ooit toen was.” En dat is inderdaad een unieke kans voor oudheidkundigen; de site is nadien onverstoord gebleven en draagt dus geen mogelijke culturele vervuilingen van latere aard. Hoeveel wist en kon men al in die tijd?

Bronnen (boeken)
‘Celtic Myths and Legends’ (T.W. Rolleston)
‘Raadsels uit het verleden’ (Peter Haining)

Dossier X

De website voor het onverklaarbare!

Menu

Widgets

Search

Verdronken land (1)